فقر دیپلماسی اقتصادی در نظام ولایت فقیه حاکم بر ایران

در حالی که در ماه‌های گذشته و پس از آنکه کشورهای عربی متحد با عربستان سعودی، قطر را تحریم کردند، جمهوری اسلامی در کنار این کشور ایستاد، اما مقامات قطری برای تولیدکنندگان و هیئت‌های تجاری ایرانی ویزا صادر نمی‌کنند و حتی قطری‌ها که هم اکنون خودشان نیز در انزوا بسر می‌برند حاضر به برقراری رابطه پایدار و اصولی اقتصادی با نظام ولایت فقیه حاکم بر ایران نیستند. در همین رابطه محمدرضا فرشچیان، نایب رئیس انجمن صادرکنندگان نمونه، روز شنبه، ۱۲ شهریورماه، در نشست خبری انجمن صادرکنندگان نمونه و برتر ایران که در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی برگزار شد، از ضعف و ناکارآمدی سیاست‌های دولت حسن روحانی در برقراری دیپلماسی اقتصادی موثر برای ایران انتقاد کرد.وی گفت: کاهش صادرات در ۶ ماه قبل توسط دست‌اندرکاران صادرات اعلام شد و زمانی که دولت در یک و نیم سال قبل اعلام کرد که قرار است نرخ ارز تک‌نرخی شود ما به آنها اعلام کردیم که نه تنها اکنون، بلکه حتی ۱۰ سال آینده هم تا شرایط و ابزار این کار فراهم نباشد این کار نباید انجام شود. با وجود تورم موجود در کشور نمی‌توان صادرات را افزایش داد زیرا با وجود تورم ۹ یا ۱۰ درصدی در کشور و تورم صفر درصدی در خارج کشور این اختلاف باید از جیب تولید‌کنندگان پرداخت شود و این امر باعث می‌شود که تولیدکننده از انگیزه تولید خارج شود و تا وقتی زیرساخت‌های صادراتی توسط دولت‌ فراهم نشود صادرکنندگان بخش خصوصی نمی‌توانند کاری انجام دهند.

جالب اینجاست که بعد از تحریم قطر از سوی عربستان سعودی و متحدانش، حسن روحانی در تماس تلفنی با شیخ تمیم بن حمد آل‌ثانی، امیر قطر، حمایت آشکار و صریح از این کشور به عمل آورد. این حمایت یک‌طرفه اما باعث نشد روحانی و دولتش بتوانند از فرصت تحریم اقتصادی قطر، به نفع تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی استفاده کنند به طوری که قفسه فروشگاه‌های قطر که با بسته شدن مرزهای این کشور از سوی تحریم‌کنندگان، خالی باقی مانده بود، با کالاهای ترکیه‌ای پر شد و دولت روحانی این فرصت طلایی را سوزاند.در همین رابطه ابراهیم جمیلی، رئیس هیئت مدیره انجمن صادر گنندگان، در گفتگو با ایلنا گفته است به دلیل نبود دیپلماسی اقتصادی نتوانستیم در بازار قطر حضور فعال داشته باشیم تا آنجا که هیچ کدام از اعضای این انجمن که جزو صادرکنندهای نمونه کشور هستند نتوانستند ویزای قطر را دریافت کنند. با این وضع چگونه می‌توانیم در بازار قطر حضور داشته باشیم؟ ایشان همچنین به ایلنا گفته است: ما به دنبال یارانه و سوبسید نیستیم فقط خواسته ما این است که قوانین و روش‌های ۳۰ سال قبل تغییر پیدا کند. اگر می‌خواهیم از رقبا در بازارهای صادراتی عقب نمانیم باید قوانین خود را  به روز کنیم. دولت باید وظیفه حمایتی خود در بخش دیپلماسی اقتصادی را جدی بگیرد و آن را اجرا کند. وی بازار کشورهای همسایه را به دلیل سیاست‌های نادرست دولت از دیگر مشکلات تولیدکنندگان عنوان می‌کند و می‌گوید در سال‌های گذشته بازار میوه ترکمنستان در اختیار صادرکنندگان ایرانی بود اما از آنجا که دولت هر کالایی که قیمتش در ایران بالا می‌رود یا برای چند روز نایاب می‌شود جلوی صادراتش را می‌گیرد، یک شبه دستور آمد که جلوی صادرات گرفته شود و کامیون‌ها پشت مرز ماندند. همین تصمیمات سبب شد که ما آن بازار را امروز به طور کامل از دست بدهیم.او همچنین در خصوص بازار دوبی می گوید که بازار دوبی یکی از قدیمی‌ترین بازارهای صادراتی ما است اما ما به اندازه انگشتان دو دست کشتی یخچال‌دار نداریم. بخش خصوصی که توانایی خرید چنین کشتی هایی را ندارد پس باید دولت ورود کند و زیرساخت‌ها را تهیه کند. صادرکنندگان معتقدند دولت در کوچک‌ترین امور اقتصاد دخالت می‌کند در حالی که باید به جای حضور و دخالت در امور اقتصادی، سیاست‌گذاری کلان کند و امور اجرایی را به بخش خصوصی بسپارد.